Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle ticarete yeni başlayacak olanlar için bu konuyu değerlendirmek istedim. Kuracakları ticari işletmenin onlara ileride ne tür avantaj ve dezavantajlar sağlayacağı gerçekten önemli. Yoksa yarın öbür gün keşke şahıs işletmesi kursaydım, tüh keşke limited veya anonim şirketim olsaydı demesinler.

Şirket Kurmanın Başlıca Avantajlarını Sıralayacak Olursak:

-    Yeni TTK ile artık tek kişiyle anonim veya limited şirket kurabilirsiniz. Ortak alarak ileride anlaşmazlığa düşüp risk taşımanıza gerek yok.

-    Yeni TTK ile asgari sermaye limited şirketlerde 10 bin lira, anonim şirketlerde 50 bin lira oldu.Bu sermayenin ¼’ünü şirketi kurmadan önce bankaya bloke ettireceksiniz.geri kalan ¾’ünü ise şirketin tescilini izleyen 24 ay içersinde ödeyebilirsiniz.

-      Vergi ve SGK borçlarında Limited şirketlerde müdürden tahsil edilemeyen vergi ve SGK prim borçlarından ortaklar TÜM MALVARLIĞIYLA sorumlu. Anonim şirketlerde ise yönetim kurulu üyesi olmayan şirket ortağının Vergi ve SGK prim borçlarından hiçbir sorumluluğu bulunmamakta.

-      Limited şirketlerde kaç yıl geçerse geçsin hisse devrinden elde edilen gelirden DEĞER ARTIŞ KAZANCI olarak gelir vergisi hesaplanıyor. Anonim şirketlerde satın alındıktan sonra en az iki yıl elde tutulan pay senetlerinin satışından vergi alınmıyor.

-      Limited şirketlerde hisse devrinin genel kurul onayı ile noterden yapılması ve ticaret siciline tescili zorunlu. Anonim şirketlerde ise hisse devrinin noterden yapılma ve ticaret siciline tescil ettirilme zorunluluğu yok.

-      Şirketlerde ana sözleşme değişiklikleri kolaylaştırıldı. Limited şirketlerde esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortaklarının kararı ile yapılabilir. Anonim şirketlerde ise şirket esas sermayesinin yarısını temsil eden ortaklar kararı ile yapılabilecek.

-      Hisse devrinde sadece Limited Şirketlerde noterlerce maalesef hisse değerinin binde 8,25 oranında damga vergisi alınıyor. Devir sözleşmesinin feshinde ise, devir konusu hisse değeri üzerinden binde 1,65 damga vergisi ve her bir imza içinde binde 0,99 harç ödenmesi gerekiyor. Anonim şirketlerde böyle bir problem yok.Ayrıca Anonim şirketlerde pay senedi devri işlemi de damga vergisi ve harca tabi değil.

-      Anonim şirketi kurarken işletme ve kurma faaliyetleri Limited şirketle kıyaslandığında daha masraflı.

-      Hem Anonim hem de Limited Şirketlerde mali kardan alınan vergi oranı sabit. Karlılık ne olursa olsun elde edeceği kardan sadece % 20 vergi oranı üzerinden vergi ödüyorlar. Ancak yıl sonunda kar dağıtımı yaparsa, dağıtılacak kar %15 kurum stopajına tabi.

-     2014 yılında 100.000 TL vergi matrahı olan A.Ş., Ltd. Şti. ve Şahıs İşletmesinin yıllık vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

A.Ş. Kurumlar Vergisi 100.000 x%20 = 20.000 TL, Ltd. Şti. Kurumlar Vergisi 100.000x%20 = 20.000 TL ve Şahıs İşletmesi Gelir Vergisi 100.000 x artan oranlı tarife = 27.760 TL vergi ödeyecektir. Bu durumda şahıs işletmesinin vergi yükü daha fazla olacaktır.

Ancak A.Ş ve Ltd. Şti. eğer kazandıkları parayı şahsi işleri için; kullanacak veya yatırım yapacaklarsa kar dağıtımına karar vermeleri gerekir ve dağıtılan kar tutarı üzerinden ayrıca % 15 gelir stopaj vergisi ödemesi gerekeceği için 100.000 - 20.000 = 80.000 x %15 = 12.000 TL ve ortakların gelir vergisi olarak dağıtılan kar tutarının %50 si vergiden muaf olmakla birlikte ödenen 12.000 TL düşüldükten sonra artı vergi yükü (fakat bu ör. ayrıca bir vergi çıkmayacaktır) oluşacaktır.  İlk durumda şahıs işletmesinin vergi yükü fazla olmasına rağmen kar dağıtımı yapılması durumunda sermaye şirketlerinin vergi yükü daha fazla olacaktır.

-     Kurumlar vergisi kanununun 5/1-e . maddesine göre; Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75'lik kısmı istisnadır. Katma değer vergisi kanununun 17/4-r . maddesine göre; Kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile (5793 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 06.08.2008) taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık (5793 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle değişen ibare. Yürürlük; 06.08.2008) taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimleri katma değer vergisinden istisnadır. Örneğin; A.Ş, ltd. şti. ve Şahıs İşletmesi 6 Mayıs 2010 yılında 500.000 TL bedelle arsa almış ve işletmenin aktifine kaydetmiştir. 30 Haziran 2012 yılında ise işletmenin aktifindeki bu arsayı 1.500.000 TL bedelle satmışlardır.(Diğer koşullar veri kabul edilmiştir.) Bu durumda firmaların vergi yükü aşağıdaki gibi olacaktır.

      A.Ş. ve Ltd. Şti. için:1.500.000-500.000=1.000.000 x%75= 750.000 TL kurumlar vergisinden istisnadır. 250.000x%20 50.000 TL kurumlar vergisi ödeyecektir. Ancak Katma değer vergisi ödemeyecektir.

      Şahıs İşletmesi için: 1.500.000-500.000=1.000.000xartan oranlı tarife= 343.110 TL gelir vergisi ödeyecektir. Buna ilave olarak 1.500.000x%18= 270.000 TL katma değer vergisi ödeyecektir.

      Yukarıdaki hesaplamada da görüldüğü üzere, şahıs işletmesinin vergi yükü sermaye şirketlerine göre kat kat fazla olacaktır. Bu durumda sermaye şirketleri çok avantajlıdır.

Şahıs İşletmesi Kurmanın Başlıca Avantajlarını da Sıralayalım:

-      Kurarken Sermaye şartı yok.

-     Şahıs İşletmeleri küçük ölçekliyse sadece işletme defteri tutarak kuruluş masraflarını önemli ölçüde azaltıyorlar. Büyük ölçekli işletme kuracaklarsa tutmak zorunda oldukları yevmiye, defteri kebir ve envanter defteri dışında Şirketlerde olduğu gibi Pay defteri, Yönetim Kurulu Karar defteri, Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri tutmayacaklar.Bu da kuruluş masraflarını azaltıyor.

-    Şahıs İşletmelerini kurmak ve tasfiye etmek için daha az zaman ve emek harcanıyor.

-      Vergi ve SGK borçlarında şahıs borçlardan tüm mal varlığı ile de sorumlu tutuluyor.

-      Şahıs işletmelerinde elde ettikleri kardan alınan vergi oranı artan orana tabi tutuluyor. Bu da şahıs işletmesinin daha çok vergi ödemesine sebep olabiliyor.Vergi dilimlerine göre % 15’den başlayan vergi oranı karlılıkları arttıkça % 35 oranına kadar çıkabiliyor.

-      Şahıs işletmesinde sermaye, kâr dağıtımı gibi kavramlar olmadığı gibi ticari faaliyetine şahıs firması olarak devam eden gelir vergisi mükellefleri kâr kullanımına bağlı herhangi bir vergi yükü ile karşılaşmamaktadır. Sene sonunda çıkan karın paylaşılması veya işletmeden çekilmesi hallerinde ayrıca bir stopaj ödemeyecekler.

Mükelleflerin sermaye şirketi mi, yoksa şahıs işletmesi olarak mı yollarına devam etmeleri gerektiği konusunda kesin bir yargıda bulunmak gerçekten zor. Her birinin diğerine göre bazı avantajları mevcut.  Aslında her firmanın bir kimliği vardır. Ancak bu kimliğin oturması kurumsallaşması uzun zaman geçmesiyle mümkün olacaktır.

Yine de son söz olarak, Anonim Şirket olmanın bu kurumsal kültürü oluşturmada bir başlangıç olabileceğini söyleyebiliriz.

Yorumlar